Saskia de Wit Tuin en landschap

info@saskiadewit.nl    06 4128 8022    Meeuwenlaan 108a2    1021 JM Amsterdam

Collectief en openbaar > Portfolio > De Opstap

Saskia de Wit, De Opstap, Saskia de Wit, De Opstap, Saskia de Wit, De Opstap, Saskia de Wit, De Opstap, Saskia de Wit, De Opstap, Saskia de Wit, De Opstap,

Locatie: Almere
In opdracht van: woningbouwvereniging De Opstap
In samenwerking met: OR else public space solutions
Ontwerp: 2008
Uitvoering: 2009

aanleiding

 “De Opstap” is gestart als een particuliere woningbouwvereniging, na oplevering omgezet naar een Vereniging van Eigenaars. Voor dit zogenoemde Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) zijn goedkope woningen naar de wensen van de bewoners gerealiseerd, naar een ontwerp van Architectenburo Gernand en de Lint. Van Diepen adviseurs te Almere heeft de vereniging tijdens het ontwerp- en bouwproces begeleid. De vereniging kreeg een kavel toegewezen in het stedenbouwkundig plan “De Verwondering”. 

Het gebouw is een gesloten bouwblok, met een centraal binnenterrein. De grondgebonden woningen hebben allemaal een eigen tuin, de bovenliggende woningen een terras. Voor het binnenterrein was er de tegenstrijdige vraag om de parkeerplaatsen te realiseren - wat het grootste deel van de ruimte in beslag zou nemen - maar tegelijkertijd moest ervaarbaar zijn als een omsloten tuin.

concept

Om er toch echt een tuin van te maken wordt het parkeren op dezelfde manier behandeld als de ‘tuin’. Dit is vertaald in een ontwerpconcept waarbij de klassieke uitgangspunten van de omsloten tuin aan de basis liggen: een open middenvlak met een rondgang. Om een eenheid te krijgen is het parkeergedeelte gedraaid; dit maakte dat er verschillende ruimtes met verschillende vormen ontstaan, allemaal even belangrijk, in plaats van het parkeren met een restruimte ernaast. De beplanting onttrekt het parkeren deels aan het oog. Er is een reeks van tuinruimtes gemaakt, met routes waarmee je van de ene plek in de andere komt. Het parkeren en de wandel- en verblijfsgebieden zijn uitgevoerd in één doorlopende vloer van klinkers. 

vloer

De gehele ruimte is een tuin; er is geen onderscheid parkeren en verblijven. Een abstract lijnenpatroon markeert de parkeerplekken, maar verbindt tevens alle gebieden binnen de tuin. De parkeerplaatsen zijn gemarkeerd met grote cijfertegels.

routes

het fiets/voetpad vormt een doorgaande rondgang, als een aangename rondwandeling met verschillende ruimtelijke ervaringen, maar tegelijkertijd de meest efficiënte verbinding tussen de huisdeuren en de buitenwereld. De rondgang is een dynamische opeenvolging van ruimtes, die verbreden en versmallen, met planteneilanden en hoge bomen als coulissen ertussen, zodat de diepte niet in te schatten is; je weet nooit wat er achter de eilanden verborgen zit. 

De auto’s komen binnen door een smalle entree tussen de bebouwing, een toegangsweg, dan een klein parkeervak, steken het voetpad over, het tweede parkeervak, tussen de openslaande deuren van het scherm door en komen dan de door klimplanten omvatte kamer van het derde parkeervak binnen. 

plekken

Het parkeervlak ligt gedraaid, zodat het één van de tuinplekken wordt, tussen de andere plekken. Het wordt verdeeld in 3 kleinere parkeergebieden, van ongeveer dezelfde afmetingen als de andere tuinruimtes. Op de plekken kunnen bankjes worden neergezet, met op de grootste bijvoorbeeld ligstoelen en picknicktafels. Op de grootste plek kunnen gezamenlijke barbecues gehouden worden, er kan een kerstboom worden opgesteld, etc. 

schermen

Het idee van de binnentuin wordt benadrukt door een aantal schermen te maken, als een echo van de omsluiting, steeds kleiner. Eerst heb je de bebouwing. Dan komt een scherm als afscheiding van de privé-tuinen. De schermen hebben een nadrukkelijk, stalen frame. Hier zijn panelen tussen geplaatst van dunne houten latjes. Deze kunnen naar behoeven worden vervangen door eigen schuttingdelen of hagen. Aan de tuinkant wordt het dan persoonlijk, aan de buitenkant zorgt het frame ervoor dat er een eenheid is. 

planteneilanden

Grillig gevormde plantvakken - iets verdiept om regenwater op te vangen - scheiden de verschillende plekken van elkaar. Hierin worden hoge bomen geplant aan de noordzijde en lage aan de zuidzijde, zodat er zo min mogelijk zon uit de tuinen wordt weg genomen. De bomen zijn licht en transparant, maar door het samengaan van de kruinen binden ze tuin samen. Onder de bomen komt een dicht plantentapijt met hoge en lage bloeiende vaste planten (kerstroos, Brunnera, Lamiastrum, Tiarella, Viola, Anemone...). De vakken krijgen verschillende sferen. In het grootste vak bijvoorbeeld komen hazelaars waardoor een spannend speelbosje ontstaat, aangevuld met een klimboom en houten boomstammen. 

De bomen hebben dramatisch gekleurde basten en opvallende herfstkleuren: voor de hoge bomen zijn berken gekozen met hun witte bast en gele herfstkleur, de middelhoge zijn Prunus serrula - lakrode bast, witte bloesem, oranje herfstkleur – en hazelaar (noten). Heesters - Amelanchier en Hamamelis (prachtige herfstkleur) – onttrekken de auto’s aan het zicht.